Schuifruimte

‘De Zoutman’ is een bedrijventerrein dat ingeklemd ligt tussen Reeuwijk-Brug en Gouda. De oudste bebouwing van het terrein stamt uit de jaren 50. Op dit oudere deel (Zoutman-Oost) was het altijd mogelijk om één bedrijfswoning te realisaren per perceel. Hierdoor wordt er op dit bedrijventerrein al relatief veel gewoond.

In opdracht van de gemeente ontwikkelt atelier Dutch voor dit bedrijventerrein een gebiedsvisie die antwoord moet geven op de vraag of het mogelijk is om het terrein verder te verkleuren naar wonen en hoe dat dan in zijn werk zou gaan.

Er zijn een aantal redenen waarom deze wijk zich meer richting wonen kan doorontwikkelen. Naast het feit dat er voortgeborduurd kan worden vanuit een bestaand woon-werkmilieu (1), dat de wijk toe is aan een ‘opfrisbeurt’ (2) én dat de gemeente weinig tot geen geschikte nieuwe woonlocaties binnen of bij de bebouwde kom heeft (3), is de komst van het Zoutman-West cruciaal (4). Dit nieuw aan te leggen deel van het bedrijventerrein biedt een deel van de bestaande bedrijven de mogelijkheid om ‘door te schuiven’. Het toestaan van meer wonen zorgt dus niet alleen voor een waardevermeerdering voor de bestaande eigenaren, maar tegelijk wordt er een alternatief geboden voor eigenaren die hun bedrijf willen voortzetten of uitbreiden.

Participatieve herontwikkeling bedrijventerrein

Het versnipperde eigendom en de beperkte hoeveelheid openbare ruimte zijn de twee belangrijkste kenmerken van het gebied. Maar hoe krijg je zo’n gebied in beweging? Er is geen grote publieke financiering beschikbaar. De transformatie moet komen vanuit de huidige eigenaren en gebruikers, gebaseerd op nieuwe stedenbouwkundige kaders en voorwaarden. Daarom gaat de ontwikkeling van de gebiedsvisie samen met een serie workshops met de eigenaren, bewoners, huurders, omwonenden, etc. In de eerste workshop (met meer dan 100 belangstellenden) hebben we met behulp van een ‘kwartetspel’ met referentievoorbeelden een selectie gemaakt van de ingrepen die nodig zijn, met als doel om draagvlak te creëren voor de transformatie.

Flexibel naar een andere woon-werkbalans

Deze gebiedsvisie is een combinatie van een duidelijk ruimtelijk kader en een set spelregels voor de transformatie van de gebouwen. Een eigenaar kan individueel transformeren, danwel samenwerken met andere eigenaren waardoor de (uitbreidings-)mogelijkheden toenemen. Deze spelregels zorgen er dus voor dat er meerdere uitkomsten mogelijk zijn.

Dit project is een voorbeeld van Collaborative Urban Redevelopment (CURe): een hedendaagse vorm van stedenbouw voor verdichting en verkleuring van bestaande wijken met versplinterd eigendom zoals bedrijventerreinen en centrumgebieden.